Kanunla, 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, bu depremlerin ve akabinde meydana gelen depremlerin etkisiyle oluşan hasarlarla bağlantılı olması kaydıyla, hak sahipliğine ilişkin işlemler hariç olmak üzere hasar tespit raporlarına dayalı olarak tesis edilen idari işlemlere karşı açılan iptal davalarında yeni usuller getirilmiştir. Söz konusu yeni düzenlemeyle yargı süreçlerinin hızlandırılması amaçlanmaktadır. Şöyle ki; İdari Yargılama Usul Kanunu'na göre dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür. İlk İnceleme süresi özel bir düzenleme yok ise 15 gün, savunma süresi ise 30 gündür. Ek olarak ilk derece mahkemesi olarak açılan davalarda yürütme durdurma istemlerinin kabulü ya da reddi yönündeki kararlara karşı ilgili taraflarca itiraz yolu açıktır. Buna göre, yürütme kararlarının kabulüne davalı idare, reddi kararına karşıda davacılar itiraz edecektir. Yürütme durdurma kararına itiraz idari yargılama bakımından önemli bir kurumdur. Yürütmenin durdurulması istemine karşı Bölge İdare Mahkemesine 7 gün içinde itiraz edilebilir. Yürütmenin durdurulması istemi reddedilmişse davacı, yürütmenin durdurulması istemi kabul edilmişse davalı davalı idare tarafından bu karara itiraz edilebilir. Yine ayrı ve özel bir düzenleme bulunmayan hallerde duruşma davetiyeleri taraflara 30 gün öncesinden gönderilir ve netice olarak olağan davalarda dosyanın tekemmül etme süresi 6 aydır. Ayrıca İYUK madde 45 ve 46'da istinaf ve temyiz yolu açık olan kararlar sayılmıştır. Fakat söz konusu kanun uyarınca: 10 gün içinde ilk inceleme yapılacak ve dava dilekçesi ile ekleri tebliğe çıkarılacak. Savunma verme süresi dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 15 gün olacak; bu süre bir defaya mahsus olmak üzere en fazla 10 gün uzatılabilecek. Savunmanın verilmesi veya savunma verme süresinin geçmesiyle dosya tekemmül etmiş sayılacak. Yürütmenin durdurulması talebine ilişkin olarak verilen kararlara itiraz edilemeyecek. Keşif ve bilirkişi incelemesi yapılması gereken hallerde, dosyanın tekemmülünden itibaren 15 gün içinde keşif yapılacak. Tarafların hak ve menfaatlerinin korunması bakımından zorunluluk bulunan hallerde keşif ve bilirkişi incelemesi, ilk incelemeyi müteakiben de yapılabilecek. Bilirkişi raporları 15 gün içinde mahkemeye teslim edilecek. Bilirkişilere ve bilirkişi raporlarına, raporun tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilebilecek. Duruşma yapılması, tarafların istemine ve mahkemenin kararına bağlı olacak. Duruşma davetiyeleri, duruşma gününden en az 15 gün önce taraflara gönderilecek. Bu davalar dosyanın tekemmülünden veya ara karar, keşif, bilirkişi incelemesi ya da duruşma yapılması gereken hallerde bunların tamamlanmasından itibaren en geç 15 gün içinde karara bağlanacak. Verilen nihai kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde istinaf yoluna başvurulabilecek. İstinaf dilekçeleri 10 gün içinde incelenecek ve tebliğe çıkarılacak. İstinaf dilekçelerine cevap verme süresi 15 gün olacak. İstinaf istemi en geç 2 ay içinde karara bağlanacak. Tam yargı davalarıyla bu madde kapsamındaki iptal davaları birlikte görülemeyecek. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce birlikte açılmış olan iptal ve tam yargı davaları ayrılacak ve bu davalar bulunduğu aşamadan itibaren görülmeye devam edilecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan davalar hakkında da bu madde hükümleri bulunduğu aşamadan itibaren uygulanacak. Buna göre işlemeye başlamış olan savunma verme süresi, bilirkişi raporuna itiraz süresi, istinaf başvuru süresi ve istinaf dilekçesine cevap verme süresi değişmeyecek. Görüldüğü üzere, 6 Şubat 2023 depreminden sonra idari davalara ilişkin yeni usuller getirilmiştir ve süreç hızlandırılmaya çalışılmıştır. Fakat bu usuller yalnızca 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremler ve akabinde meydana gelen hasarlarla bağlantılı olan ve hak sahipliğine ilişkin işlemler hariç olmak üzere hasar tespit raporlarına dayanılarak tesis edilmiş idari işlemlere karşı açılan iptal davalarında uygulama alanı bulacaktır.

Bkz: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/11/20231109-5.pdf

01.06.2024 tarihinde yayınlandı.